गंगापूर

गंगापूर तालुका आणि गंगापूर शहर, हे महाराष्ट्र राज्यातील औरंगाबाद जिल्ह्यातील महत्त्वपूर्ण प्रशासनिक आणि सांस्कृतिक केंद्र आहेत.  गंगापूर तालुका ग्रामीण भागातील जीवनशैली, कृषी, सामाजिक रचना आणि गंगापूर शहरातील शहरी जीवनशैली यांचा समावेश करतो.  खालीलप्रमाणे सखोल माहिती:


—

🏘️ गंगापूर तालुक्याची ओळख

गंगापूर तालुका औरंगाबाद जिल्ह्यातील एक महत्त्वपूर्ण उपविभाग आहे.  या तालुक्यात २१७ गावे आणि ५ नगरे समाविष्ट आहेत.  तालुक्याचा एकूण क्षेत्रफळ १,२९९ चौ.किमी आहे, ज्यात १,२३५.६३ चौ.किमी ग्रामीण आणि ६३.७१ चौ.किमी शहरी क्षेत्राचा समावेश आहे.  तालुक्यातील एकूण लोकसंख्या ३,५८,१५५ आहे, ज्यात २,५६,१६८ ग्रामीण आणि १,०१,९८७ शहरी लोकसंख्या आहे.  ग्रामीण भागातील साक्षरतेचा दर ७३.८% आहे, तर शहरी भागातील साक्षरतेचा दर ८३.७% आहे.  ग्रामीण भागातील लिंगानुपात ९२७ आहे, तर शहरी भागातील लिंगानुपात ९०१ आहे. 


—

🌾 कृषी आणि ग्रामीण जीवन

गंगापूर तालुका कृषीप्रधान आहे.  येथे मुख्यतः ज्वारी, बाजरी, गहू, तूर, सोयाबीन आणि हरभरा यांसारखी पिके घेतली जातात.  पाणीपुरवठा मुख्यतः पाऊस आणि जलसाठ्यांवर अवलंबून आहे.  काही भागांमध्ये पाणीटंचाईची समस्या देखील आहे.  ग्रामीण भागातील लोकसंख्या मुख्यतः कृषी, पशुपालन आणि हस्तशिल्प व्यवसायांमध्ये कार्यरत आहे.


—

🏙️ गंगापूर शहराची ओळख

गंगापूर हे एक नगरपालिका क्षेत्र असलेले शहर आहे.  शहराची लोकसंख्या २७,७४५ आहे, ज्यात १४,३७१ पुरुष आणि १३,३७४ महिला आहेत.  शहरातील लिंगानुपात ९३१ आहे.  शहरातील साक्षरतेचा दर ८१.९% आहे, ज्यात पुरुष साक्षरता ८८.७८% आणि महिला साक्षरता ७४.६३% आहे.  शहरात १७ वॉर्ड आहेत, ज्यात ५,३९८ घरांचा समावेश आहे.  शहरात मूलभूत सुविधा जसे की पाणीपुरवठा, रस्ते, आरोग्य सेवा आणि शिक्षण संस्था उपलब्ध आहेत. 


—

🕌 धार्मिक स्थळे आणि सांस्कृतिक वारसा

गंगापूर तालुका धार्मिकदृष्ट्या महत्त्वपूर्ण आहे.  येथे श्रीरामेश्वर मंदिर, श्रीराम मंदिर, श्रीरामेश्वर वाडी, श्रीरामेश्वर वाडी, श्रीरामेश्वर वाडी इत्यादी धार्मिक स्थळे आहेत.  या ठिकाणी दरवर्षी यात्रा, जत्रा आणि धार्मिक कार्यक्रम आयोजित केले जातात, ज्यात स्थानिक लोक मोठ्या संख्येने सहभागी होतात.


—

📊 सामाजिक रचना आणि लोकसंख्या

गंगापूर तालुक्यातील लोकसंख्या ३,५८,१५५ आहे.  या पैकी १५.९% लोक अनुसूचित जातीचे (SC) आहेत, तर ४.१% लोक अनुसूचित जमातीचे (ST) आहेत.  तालुक्यातील धर्मनिरपेक्षतेचा आदर्श पाहता, हिंदू धर्माचे अनुयायी ७५.६१% आहेत, इस्लाम धर्माचे अनुयायी १५.०७%, बौद्ध धर्माचे अनुयायी ८.१६%, ख्रिश्चन ०.२३%, जैन ०.५७% आणि इतर धर्माचे अनुयायी ०.२% आहेत. 


—

🚜 कृषी आणि जलस्रोत

गंगापूर तालुक्यातील कृषी क्षेत्र मुख्यतः पाऊस आणि जलसाठ्यांवर अवलंबून आहे. पाणीपुरवठा मुख्यतः जलसाठ्यांद्वारे होतो, परंतु काही भागांमध्ये पाणीटंचाईची समस्या आहे. शासनाने जलसंधारणाच्या उपाययोजना राबविण्याचे आश्वासन दिले आहे.


—

गंगापूर तालुका आणि शहर हे महाराष्ट्राच्या ग्रामीण आणि शहरी जीवनशैलीचे उत्तम उदाहरण आहेत. येथे कृषी, धार्मिक स्थळे, सामाजिक रचना आणि सांस्कृतिक वारसा यांचा सुंदर संगम पाहायला मिळतो.