वैजापूर

वैजापूर शहर आणि तालुका, जो औरंगाबाद जिल्ह्यातील एक महत्त्वाचा भाग आहे, त्याबद्दल सखोल माहिती खालीलप्रमाणे:


—

🏙️ वैजापूर शहराची ओळख

वैजापूर हे एक ऐतिहासिक शहर असून, ते नगरपालिकेच्या अखत्यारीत येते.  शहरात विविध शासकीय, निमशासकीय संस्था, शाळा आणि महाविद्यालये आहेत.  शहरात विविध शासकीय कार्यालये, बँका, बाजारपेठा आणि सार्वजनिक सुविधा उपलब्ध आहेत.


—

🌾 वैजापूर तालुक्याची कृषी आणि ग्रामीण स्थिती

वैजापूर तालुका कृषी प्रधान आहे.  तालुक्यातील १६४ गावांमध्ये पीक सर्वेक्षण मोहीम राबविण्यात आली आहे.  कपाशी पिकावर बोंडअळीचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी कीड रोग सर्वेक्षण आणि नियंत्रण मोहीम हाती घेण्यात आली आहे.  यासाठी १८ कृषी सहायक आणि ३ कृषी पर्यवेक्षक यांचे पथक कार्यरत आहे.  तालुक्यात ३०,००० हेक्टर क्षेत्रावर कपाशीची लागवड करण्यात आली आहे, ज्यात ११,५३२ हेक्टर क्षेत्र फुलपातावर आले आहे.  मका आणि सोयाबीन पिकांवरही कीड रोग सर्वेक्षण आणि नियंत्रण मोहीम राबविण्यात आली आहे. 


—

💧 जलस्रोत आणि आरोग्य

वैजापूर तालुक्यातील १६५ गावांपैकी ७६ गावांतील पाणी नमुन्यांची तपासणी करण्यात आली.  त्यापैकी २२ गावांतील पाणी दूषित आढळून आले, ज्यामुळे येथील नागरिकांचे आरोग्य धोक्यात आले आहे.  दूषित पाण्यामुळे विषमज्वर, काॅलरा, हागवण, अतिसार, पोलिओ, कावीळ, आमांश, आतड्याचे आजार, जंत हे आजार उद्भवू शकतात.  पाणी दूषित होण्याची कारणे म्हणजे बोअरवेलजवळ शंभर फुटांच्या आत शोषखड्डे, विहिरीतील पाणी पालापाचोळा पडून किंवा कठडे नसल्याने दूषित होऊ शकते.  पाईपलाईनद्वारे येणारे पाणी गळके पाईप, लिकेजमुळे दूषित होऊ शकते. 


—

🌾 कृषी क्षेत्रातील आव्हाने

वैजापूर तालुक्यातील शेतकऱ्यांना विविध आव्हानांचा सामना करावा लागतो.  उदाहरणार्थ, २०२३ मध्ये सॅटेलाइट इमेज अहवालानुसार दुष्काळाचे निकष ठरविल्याने शेतकरी वर्गातून संतप्त प्रतिक्रिया उमटल्या.  दरम्यान, राज्य सरकारने सॅटेलाईट इमेज अहवालानुसार दुष्काळाचे निकष ठरविल्याने शेतकरी वर्गातून संतप्त प्रतिक्रिया उमटल्या.  शेतकऱ्यांच्या भावना व दुष्काळाचे विचित्र निकष बघून येथील विरोधक व सत्ताधारी राजकीय नेते आक्रमक झाले असून वैजापुरचा दुष्काळी तालुक्यात समावेश करावा, अशी मागणी बळिराजाकडून होत आहे. 


—

💰 शेतकऱ्यांना कर्जमाफी

शासनाने कर्जमाफीसाठी पात्र शेतकऱ्यांची ग्रीन लिस्ट जाहीर केली आहे.  त्यानुसार, जिल्हा बँकेच्या दहेगाव, धोंदलगाव, गारज, खंडाळा, लाडगाव, लासूरगाव, लोणी, वैजापूर, महालगाव, माळीघोगरगाव, मनूर, पालखेड, परसोडा, शिऊर व वीरगाव या शाखांतील एकूण १६६२ कर्जदार शेतकऱ्यांना कर्जमाफी मिळाली आहे.  याशिवाय, महाराष्ट्र बँकेच्या शहर व शिऊर शाखेतील ९२७ शेतकऱ्यांना सहा कोटी रुपयांची कर्जमाफी मिळाली आहे.  महाराष्ट्र ग्रामीण बँकेच्या शहर, परसोडा, महालगाव, खंडाळा व लोणी शाखेतील दोन हजार ३१ थकबाकीदार शेतकऱ्यांना तब्बल १२ कोटी ३६ लाख ८९ हजार १९१ रुपयांची कर्जमाफी मिळाली आहे.  स्टेट बँक ऑफ हैद्राबादच्या वैजापूर शाखेच्या चार हजार थकबाकीदार शेतकऱ्यांनी कर्जमाफीसाठी ऑनलाइन अर्ज भरले होते.  परंतु शासनाकडून अद्याप पात्र शेतकऱ्यांची ग्रीन लिस्ट प्राप्त न झाल्याने या शेतकऱ्यांच्या कर्जमाफीबाबत प्रश्नचिन्ह आहे. 


—

🏞️ पर्यटन आणि सांस्कृतिक वारसा

वैजापूर तालुक्यात विविध पर्यटनस्थळे आणि सांस्कृतिक वारसा आहे. शहरात नेताजी पार्क आणि कौजलगी उद्याने, पुरातत्त्वीय खात्याची गगन महाल आणि सिकंदर ही उद्याने आहेत. शहरात मुलींची दोन माध्यमिक विद्यालये, मुलांसाठी नऊ माध्यमिक शाळा, एक संस्कृत पाठशाळा, दोन अरेबिक विद्यालये, दोन संगीत विद्यालये, दोन शिक्षण प्रशिक्षण विद्यालये, सैनिक विद्यालय, शासकीय तंत्रनिकेतन, आयुर्वेद महाविद्यालय, वाणिज्य महाविद्यालय, विजय महाविद्यालय (कला व शास्त्र) इ. शैक्षणिक संस्था आहेत.